Hooggevoelig = hoogsensitief

Helaas lees ik soms nog steeds dat mensen beweren dat hoogsensitief en hooggevoelig niet hetzelfde zijn. Met name wordt er in België graag onderscheid gemaakt. In Nederland willen we geen verdeeldheid; hier werken we graag samen. De Nederlandse Kerngroep HSP Professionals heeft daarom al vroeg erkend dat we het over hetzelfde hebben.

Er is geen verschil tussen hoogsensitief en hooggevoelig. Voor de duidelijkheid: in de Nederlandse taal worden de termen hoogsensitief en hooggevoelig gewoon door elkaar gebruikt. Hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit zijn twee woorden voor hetzelfde persoonlijkheidskenmerk, tegenwoordig ook wel temperament genoemd. De woorden worden naast elkaar gebezigd en zijn inwisselbaar. Zowel door wetenschappers als door leken wordt met beide termen naar hetzelfde verwezen. De hooggevoelige persoon wordt ook met hsp afgekort.

Kerngroep HSP-professionals in Nederland

In 2018 heeft de Kerngroep HSP Nederland een Communique opgesteld om te onderstrepen dat hooggevoelig en hoogsensitief hetzelfde betekenen. Wij hebben ons verenigd omdat we geloven dat we samen meer kunnen bereiken als het gaat om de waardering, erkenning en herkenning van hoogsensitiviteit. Wij denken dat het goed is om gezamenlijke en eenduidige definities te gebruiken. Zo kunnen we verwarring over die definities zo veel mogelijk voorkomen. Hieronder leggen wij daarom uit dat in Nederland hooggevoeligheid hetzelfde betekent als hoogsensitiviteit en waarom wij deze begrippen ook door en naast elkaar zullen blijven gebruiken.

Waarom zijn er dan twee termen?

Sommige mensen vertaalden high sensitivity – de term bedacht door Elaine Aron als hooggevoelig, anderen als hoogsensitief. Er zat geen enkel plan of opzet achter, louter een voorkeur voor de term die je het meest lag. Zelf besloot ik als één van de eersten die erover publiceerde, net als Marian van den Beuken, voor de eerste term. Dit deden ook Antoine van Staveren, het Lihsk en “Hooggevoelig, heel gewoon“. Ik vond de term hooggevoeligheid prettiger klinken dan het moeilijk uit te spreken hoogsensitiviteit. Daarom heb ik voor die vertaling gekozen. De vertaling van het Engelse woord sensitivity is volgens de Van Dale ook ‘gevoeligheid’. Ik gebruik inmiddels beide termen zo veel mogelijk door elkaar. Anderen zoals Esther Bergsma en Saskia Klaaysen kozen voor de term hoogsensitiviteit.

Internationaal

Internationale wetenschappers gebruiken op dit moment diverse termen voor hetzelfde fenomeen. Het meest gehoord zijn de termen differential susceptability (Belsky & Pluess), sensory processing sensitivity (Aron en Aron) en biological sensitivity to context (Boyce & Ellis). Susceptability kan worden vertaald met ontvankelijkheid of fijngevoeligheid, sensitivity noemen wij in het Nederlands gevoeligheid.

Hoogsensitiviteit c.q. hooggevoeligheid is een aangeboren gezonde eigenschap. Het is iets wat bij een vijfde van alle mensen voorkomt. Deze verhoogde sensitiviteit duidt op een diepere verwerking van de prikkels uit de zintuigen door de hersenen. Deze prikkels komen van buiten maar net zo goed van binnen. Hoogsensitieve/hooggevoelige mensen verwerken uitgebreider en associeren meer. Ze voelen meer, kun je ook zeggen. Niet alleen drukte om hen of gevoelens van anderen, maar ook dingen als pijn, zorgen en honger.

De kracht van gevoeligheid

De term overgevoelig past niet meer in de wijze waarop wij nu tegen opvoeding, onderwijs en rassenvraagstukken kijken. De moderne moraal  is er één van toenemende menselijkheid en gelijkheid. Gevoeligheid is misschien wel hetgeen het meest aan een herwaardering toe is. We vinden iemand tegenwoordig karaktertrek als hij kwetsbaarheid laat zien. We waarderen het als iemand zijn fout kan toegeven, zich bemoeit om de ander te begrijpen en flexibiliteit toont bij conflicten. Daarom is sensitiviteit tegenwoordig weer een deugd, een positieve eigenschap op je CV. In mijn nieuwe boek HSP op de Werkvloer ga ik in op eigenschappen die de hooggevoelige persoon van nature meebrengt, die een positieve impuls kunnen geven aan maatschappelijke vraagstukken als duurzaamheid, me-too matters en inclusiveness.

 verschijnt oktober 2021