HSP en onderprikkeling
Van overprikkeling naar onderprikkeling: de 6 stadia van een HSP-brein
Als HSP kun je niet alleen last hebben van overprikkeling, maar ook van onderprikkeling. Ik merk dat zelf vaak, bijvoorbeeld tijdens mijn recente vakantie naar Turkije. Binnen een paar dagen bewoog ik van het ene uiterste (overprikkeling) naar het andere (onderprikkeling). Terwijl mijn partner juist opmerkelijk stabiel bleef. Hoe verschillend mensen toch kunnen zijn!
Vooral extraverte en hoogintelligente hoogsensitieve personen (de zogenaamde sensation seekers) hebben sneller last van onderprikkeling of bore-out. Hun nieuwsgierige, avontuurlijke inslag maakt dat ze constant spanning, uitdaging en nieuwe prikkels zoeken. Herken jij dat ook? Hieronder beschrijf ik de 6 stadia van mijn vakantie-ervaring.
Fase 1: Vol verwondering
De eerste dagen in Dalyan ben ik één en al bewondering. Nieuwe geuren, kleuren en indrukken vullen me met enthousiasme. Als hooggevoelig mens sta ik extra open voor mensen en emoties. Ik probeer van elke dag een feest te maken.
Fase 2: Alles analyseren
Na twee dagen ben ik druk bezig theorieën te bedenken over het land, de cultuur en zelfs het weer. Mijn brein wil alles begrijpen en doorgronden. Filosoferen vind ik heerlijk, al weet ik dat ik mezelf niet altijd even serieus hoef te nemen. Toch voelt leren en analyseren als een soort spel.
Fase 3: Overprikkeld en uitgeput
Op dag vier word ik moe wakker, alsof ik een kater heb. Ik wil geen drukke ontbijtzaal meer en stoor me aan geluiden en fel licht. De energie van de eerste dagen is weg. Dit is typische overprikkeling: mijn brein en lichaam zijn te vol geraakt.
Fase 4: Rust en herstel
Met een dag vol rust – een boek luisteren, yoga, meditatie – herstel ik langzaam. Ik trek me terug, verwerk onbewust alle ervaringen en voel dat mijn systeem weer stabiliseert.
Fase 5: In balans
Na deze reset voel ik me meer geaard. Ik weet nu wat prettig is in deze omgeving. Een actieve dag zeekajakken helpt me om in mijn lijf te komen. Ik ben niet meer overenthousiast, maar ook niet teruggetrokken. Zo kan ik een paar dagen goed functioneren.
Fase 6: Onderprikkeld en leeg
Aan het eind van de vakantie slaat het andere uiterste toe: onderprikkeling. Alles voelt voorspelbaar en saai. Ik begin te verlangen naar meer diepgang, werk en creatie. Te weinig prikkels maken me lamlendig en zelfs wat somber. Gelukkig is het bijna tijd om naar huis te gaan.
Vermoeiend en veeleisend? Best wel.
Het HSP-brein kan intens zijn: soms té vol, soms té leeg. Overprikkeling en onderprikkeling liggen dicht bij elkaar. De uitdaging is het vinden van balans – een voortdurende dans tussen rust en stimulatie.
