Wil je weten of je cliënt hsp is?
Cliënten die zich bij mij melden weten in negen van de tien gevallen dat ze hsp zijn. Dit geldt wellicht niet voor jouw cliënten. Als je wilt weten of je cliënt hsp is, kun je hem of haar een boek laten lezen en vragen of de tekst resoneert, of er veel aha-momenten zijn. Dit doe ik eigenlijk altijd. Maar wil je een meer onderbouwd bewijs, dan zijn er vragenlijsten die je aan je cliënt kunt voorleggen. Recent is er een nieuwe vragenlijst ontwikkeld aan de universiteit van Leiden (my hometown dus daar ben ik ergens best trots op). Deze vragenlijst, de SPSQ, is een goed gefundeerde test die jij kunt gebruiken als tool in jouw praktijk.
Het interessante aan de vragenlijst is dat deze werd ontwikkeld en vergeleken met klachten als depressie, angst en vermoeidheid. Wat veel hsp’s zelf ook wel ervaren is dat hoogsensitiviteit aan de ene kant iets moois en verrijkends is, maar aan de andere kant – de negatieve kant – een last en uitdaging kan zijn. Uit het Leids onderzoek blijkt dit ook duidelijk: de negatieve dimensie van hoogsensitiviteit heeft een correlatie met angst, depressie, vermoeidheid en lichamelijke klachten, aldus leider van het onderzoek Véronique De Gucht.
Ik ging in gesprek met De Gucht, universitair hoofddocent en tevens hoofd onderzoekster. Waarom nog een vragenlijst als er al een vragenlijst van Elaine Aron bestaat? De Gucht: “De SPSQ is gericht op het verbeteren van de bestaande vragenlijst voor het meten van hooggevoeligheid. Ons nieuwe instrument bestaat uit 43 stellingen en legt, anders dan de nu nog gebruikte Highly Sensitive Person Scale (ontwikkeld door Aron en Aron in 1996) de nadruk op zowel positieve als negatieve kenmerken van hoogsensitiviteit.”
Jullie hebben de vragenlijst getoetst op ruim 10.000 respondenten, die jullie via allerlei kanalen en advertenties hebben aangetrokken. Wat is er nieuw aan jullie onderzoek? De Gucht: “We hebben in de SPSQ bijvoorbeeld meer stellingen toegevoegd die betrekking hebben op gevoeligheid voor subtiele prikkels, en/of de emotionele lading van de prikkels. Maar ook het vermogen tot empathie wordt in deze vragenlijst duidelijker getest.
Eén van de dingen die in het onderzoek werd gedaan, was de samenhang met andere persoonlijkheidskenmerken onderzoeken. Wat kwam hierbij naar voren?
De Gucht: “We hebben hoogsensitiviteit onder andere vergeleken met de Big Five persoonlijkheidskenmerken. We hebben een sterk verband gevonden met de Big Five persoonlijkheidstrek “Openheid voor ideeën en ervaringen”, een kenmerk dat gerelateerd is aan creativiteit. Het is een positieve dimensie van hoogsensitiviteit. Het verband wordt vooral verklaard door de sterke samenhang van “Openheid” met twee specifieke aspecten van hoogsensitiviteit, namelijk “Sociaal-Affectieve Gevoeligheid” en “Esthetische Gevoeligheid”.
Esthetische gevoeligheid betekent dat je gevoelig bent voor schoonheid. Sociaal affectieve gevoeligheid gaat meer over het inzicht in de ander en de gevoelens van de ander. Ik denk dat deze twee zeker tot de kernvaardigheden van hooggevoelige mensen behoren. Jullie hebben ook de negatieve dimensie meer uitgebreid. Wat kwam er uit aan de negatieve kant?
De Gucht: “In onze studie kwam een gedifferentieerd beeld van de link tussen zintuiglijke prikkelgevoeligheid en klachten naar voren. Zo blijkt uit het onderzoek dat de negatieve dimensie van hoogsensitiviteit duidelijk verband houdt met angst, depressie, vermoeidheid en lichamelijke klachten. De sterkste samenhang werd gevonden met “Emotionele en Fysiologische Reactiviteit”, de mate waarin mensen makkelijk overweldigd raken door sterke zintuiglijke prikkels.
Betekent dit dat hoogsensitiviteit altijd gerelateerd is aan kwetsbaarheid of vatbaarheid voor lichamelijke of psychische klachten?
De Gucht: “Nee. De positieve dimensie toont namelijk een zwak verband met zulke klachten. Deze bevinding is met name relevant omdat het betekent dat hooggevoeligheid niet noodzakelijk gerelateerd is aan een verhoogde vatbaarheid/kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van psychische en lichamelijke klachten. Dit laatste is namelijk afhankelijk van de mate waarin iemand vooral hoog scoort op de negatieve versus positieve dimensie van zintuiglijke prikkelgevoeligheid.”
Wat is er nog meer belangrijk om in de toekomst te onderzoeken?
De Gucht: “Om het verband tussen hooggevoeligheid en vatbaarheid voor psychische of fysieke klachten verder te onderzoeken is het nodig dat we een afkapwaarde hebben, een drempelwaarde. Die is er nog niet. Je hebt namelijk een referentiepunt nodig om vast te stellen wanneer iemand hsp is. Op dit ogenblik zijn we bezig met het bepalen van dergelijke afkapwaarden, niet alleen voor de totaalscore maar ook voor de scores op de verschillende subschalen. Ik denk dat het ook interessant is om het verband met psychopathologie verder te onderzoeken. Ik denk hierbij o.a. aan het bestuderen van de gelijkenissen en verschillen tussen hsp en ADHD. Attachment (hechting) is natuurlijk ook boeiend. Ik ga er namelijk van uit dat er verbanden zijn tussen de positieve versus negatieve dimensie van hsp en de vroegkinderlijke ontwikkeling. Dit zijn echter studies die veel tijd en geld vergen, waardoor ze niet meteen gerealiseerd kunnen worden. Verder lijkt me het verband met job stress en burn out heel zinvol om te onderzoeken. Ik kan me voorstellen dan hier ook veel belangstelling voor is vanuit de praktijk. Het vinden van een nieuwe testpopulatie aansluiten bij de vragen uit de markt.”
Kortom er liggen nog veel ideeën en plan op te plank. Vergeten jullie niet de positieve kant van hoogsensitiviteit te blijven belichten?
De Gucht: “Zeker niet, integendeel. In deze context zouden we bijv. ook het verband tussen hsp en variabelen zoals veerkracht, kwaliteit van leven en algemene tevredenheid met het leven kunnen onderzoeken.”
Wil jij ook gebruik maken van de SPSQ schaal dan verwijs ik je door naar de Universiteit van Leiden, afdeling psychologie. Wil je het volledige onderzoek downloaden? Hier vind je de link.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!